Niebo w końcu pierwszej dekady grudnia 2016 roku – AstroNET (2024)

Najbliższe kilkanaście dni upłynie wblasku Księżyca. Srebrny Glob wpołowie tego tygodnia przejdzie przezIkwadrę ipodąży kupełni. Jego blask spadnie dopiero wtrzeciej dekadzie grudnia, gdybędzie onblisko nowiu. Pierwszy tydzień wcałości należący dogrudnia Księżyc zacznie niedaleko Marsa, anastępnie minie m.in.planety Neptun iUran orazplanetę karłowatą (1) Ceres. Zakryje również gwiazdę 5. wielkości 89 Psc. Niestety podczas zakrycia jego faza będzie już znaczna (+76%). Coraz bliżej Marsa, alejuż dość daleko odKsiężyca świeci wznosząca się coraz wyżej planeta Wenus. Naniebie porannym wyraźnie poprawiają się warunki obserwacyjne Jowisza.

Wpierwszej części najbliższego tygodnia największy naturalny satelita Ziemi przejdzie odgwiazdozbioru Koziorożca, poprzez Wodnika doRyb. Poniedziałek 5 grudnia Księżyc spędzi wpółnocno-wschodniej części tejkonstelacji. Dwie godziny pozachodzie Słońca (natęporę wykonane sąmapki animacji) Księżyc będzie zajmował pozycję nawysokości około 23° nadpołudniowym fragmentem nieboskłonu ibędzie prezentował tarczę wfazie 32%. Wodległości mniej więcej 3° napołudnie odniego będzie można odnaleźć planetę Mars orazjasne gwiazdy Koziorożca Nashirę (bliżej Marsa) iDeneb Algiedi. Czerwona Planeta dokońca tygodnia zmniejszy swój blask do+0,7 wielkości gwiazdowej, zmniejszając przy tym średnicę do6 sekund kątowych ifazę do89%. Wtym tygodniu Mars przejdzie wodległości jakieś 1,5 stopnia napółnoc odobu wspomnianych przedchwilą gwiazd Koziorożca, zahaczy też prawie ocharakterystyczny łuk gwiazd 5. i6. wielkości gwiazdowej (45, 44 i42 Capricorni) tuż nadnimi. Wpiątek 9 grudnia Mars będzie się znajdował 1,5 stopnia nadNashirą, wsobotę 10 grudnia – 11′ napołudnie odgwiazdy 45 Cap, natomiast wniedzielę 11 grudnia – 1,5 stopnia nadDeneb Algiedi.

Dwa następne dni Księżyc spędzi wgwiazdozbiorze Wodnika. Wewtorek 6 grudnia jego faza urośnie do42%, atejnocy dotrze ondoplanety Neptun igwiazdy λ Aquarii. Ogodzinie podanej namapce Księżyc będzie tracił doNeptuna ponad 3°, zaś doλ Aqr – niecałe 6. Wtrakcie nocy Księżyc będzie się zbliżał doobu ciał niebieskich, ipotem jenawet zakryje, alewPolsce wszystkie tetrzy ciała znikną zawidnokręgiem, zanim się tostanie. Zakrycie Neptuna będzie można obserwować zWysp Brytyjskich izachodniej Francji (przy zachodzie) orazzpółnocno-zachodniej Hiszpanii, Islandii, południowej Grenlandii orazwschodniej Kanady, natomiast zakrycie λ Aquarii będzie można obserwować zAmeryki Środkowej orazpółnocno-zachodniej części Ameryki Południowej. Dobę później tarcza Księżyca będzie oświetlona w53% (Ikwadra przypada tego dnia 3 minuty po10) iodλ Aqr Srebrny Glob oddali się już na8°, zaś odNeptuna – na10.

Coraz wyżej nadwidnokrąg wspina się planeta Wenus, choć narazie robi todość niemrawo. Planeta przesuwa się poniebie wtempie prawie 1° nadobę idzięki temu szybko dogania ona Marsa. Podkoniec tygodnia dystans między dwiema bezpośrednimi sąsiadkami Ziemi zmniejszy się do19°, aWenus przejdzie dotego samego gwiazdozbioru, wktórymjuż odkilku tygodni przebywa Mars. Jednak zanim tozrobi, napoczątku tego tygodnia druga planeta odSłońca minie wmałej odległości świecącą blaskiem +9,5 wielkości gwiazdowej gromadę kulistą M75. Wewtorek 6 grudnia Wenus przejdzie około 52 minuty kątowe napołudnie odM75, zaś następnego dnia będzie już wKoziorożcu. Dokońca tygodnia blask najjaśniejszej planety nanaszym niebie urośnie do-4,2 wielkości gwiazdowej, jej tarcza urośnie do18″, natomiast faza spadnie do65%.

Wdrugiej części tygodnia Srebrny Glob przejdzie przezpogranicze gwiazdozbiorów Ryb iWieloryba, ażzakończy gowkonstelacji Barana. Najciekawiej będzie wpiątek 9 grudnia, gdyKsiężyc przejdzie między Uranem aCeres idodatkowo zakryje świecącą zjasnością obserwowaną +5,1 magnitudo gwiazdę 89 Psc. Niestety tego dnia jego faza urośnie już do76%, cozdecydowanie będzie utrudniać dostrzeżenie wszystkich wymienionych wtym akapicie ciał niebieskich. Uran, świecący blaskiem +5,7 wielkości gwiazdowej będzie się znajdował 3,5 stopnia napółnoc odKsiężyca, natomiast Ceres (jej blaski to+7,3 wielkości gwiazdowej) będzie można odnaleźć mniej więcej 5° napołudnie doniego. Uran cały czas porusza się ruchem wstecznym, stąd wtym tygodniu jego odległość dogwiazdy ζ Psc spadnie do43′.

Gwiazda 89 Psc świeci zjasnością obserwowaną +5,1 wielkości gwiazdowej, zatem będzie ona ginąć wksiężycowym blasku, alewarto jej się przyglądać przezteleskop, ponieważ tejnocy naturalny satelita Ziemi przejdzie dokładnie między nami atągwiazdą, cobędzie można obserwować wPolsce, choć niecałej (poza tym wpółnocno-zachodniej Europie iAzji). Natejogólnej mapie tego niewidać, leczgranica zakrycia będzie przebiegać przezBieszczady, m.in gdzieś między Sanokiem aLeskiem, natomiast mieszkańcy Krosna będą musieli podjechać 30 km, aby zaobserwować brzegówkę (takpodaje program Occult, choć zmapki wGoogle Earth widać, żeprzebiega ona bliżej).

Dokładne momenty przebiegu zjawiska pokazuje poniższa tabela. Zujętych wniej miast zŻywca dogranicy zakrycia będzie brakowało 109 km, natomiast zKrakowa – 127 (oile wierzyć programowi Occult 4.2.0.3).

Ostatnie dwa dni tego tygodnia Księżyc spędzi napograniczu konstelacji Wieloryba iBarana. Wsobotę 10 grudnia ogodzinie podanej namapce tarcza naturalnego satelity Ziemi będzie oświetlona w86%, dobę później – w93. Wsobotę wodległości 12 – 15 stopni napółnoc odniego będzie można odnaleźć najjaśniejsze gwiazdy Barana, wniedzielę będą one się znajdowały około 20° napółnocny zachód odniego.

Wdrugiej części nocy niebo rozświetla planeta Jowisz, któranaogół jest czwartym codojasności (poSłońcu, Księżycu iWenus) naturalnym obiektem naniebie, jedynie comniej więcej 15 lat ustępuje ona miejsca planecie Mars podczas tzw. wielkiej opozycji – najbliższe takie zdarzenie będzie miało miejsce już podczas następnej opozycji Czerwonej Planety, nawakacjach 2018 roku. Obecnie Jowisz wędruje ruchem prostym natle gwiazdozbioru Panny iwtym tygodniu minie onświecącą zjasnością obserwowaną +4,4 magnitudo gwiazdę θ Virginis. Wniedzielę 11 grudnia planeta przejdzie niecałe 32′ napołudnie odniej. Sam Jowisz świeci ponad 300 razy jaśniej odniej, zjasnością obserwowaną -1,8 wielkości gwiazdowej. Przezteleskopy iwiększe lornetki można obserwować jego tarczę ośrednicy 34″.

Wukładzie księżyców galileuszowych Jowisza znaszego kraju będzie można być świadkiem następujących zjawisk (lista napodstawie strony Sky and Telescope):

• 7 grudnia, godz.2:11 – owschodzie Jowisza cień Ganimedes naśrodku północnej części tarczy planety,
• 7 grudnia, godz.3:50 – zejście cienia Ganimedesa ztarczy Jowisza,
• 7 grudnia, godz.4:26 – wejście Ganimedesa natarczę Jowisza,
• 7 grudnia, godz.6:54 – zejście Ganimedesa ztarczy Jowisza,
• 8 grudnia, godz.6:32 – Io chowa się wcień Jowisza, 14″ nazachód odtarczy planety (początek zaćmienia),
• 9 grudnia, godz.3:48 – wejście cienia Io natarczę Jowisza,
• 9 grudnia, godz.4:54 – wejście Io natarczę Jowisza,
• 9 grudnia, godz.6:04 – zejście cienia Io ztarczy Jowisza,
• 9 grudnia, godz.7:08 – zejście Io ztarczy Jowisza,
• 10 grudnia, godz.4:16 – wyjście Io zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia),
• 10 grudnia, godz.5:06 – wejście cienia Europy natarczę Jowisza,
• 10 grudnia, godz.7:16 – wejście Europy natarczę Jowisza,
• 10 grudnia, godz.7:44 – zejście cienia Europy ztarczy Jowisza,
• 12 grudnia, godz.4:52 – wyjście Europy zza tarczy Jowisza (koniec zakrycia).